ಶಬ್ದಮಾಲಿನ್ಯ

ಸವಿಯಾದ ತಿಂಡಿಯನ್ನು ತಿನ್ನುವಾಗ ಸಣ್ಣ ಹರಳೊಂದು ಸಿಕ್ಕಂತೆ, ರವಿವಾರದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಖದಿಂದ ತೇಲುವಾಗ ರಸ್ತೆಗುಬುಟಿಯೊಂದು ತಡೆದಂತೆ, ಸೊಗಸಾದ ಪದ್ಯವೋದುವಾಗ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಶಬ್ದಗಳು ಅಡ್ದ ಬರುತ್ತವೆ.

[…] peace, like a poem,
is not there ahead of itself,
can’t be imagined before it is made,
can’t be known except
in the words of its making,
grammar of justice,
syntax of mutual aid.

[…]

ಪದ್ಯದಂತೆ ಶಾಂತಿ. ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತ ಶುರುವಾಗುವ ಈ ಪದ್ಯ ಆ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪದ್ಯ ಓದುವಾಗ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ನಾನು ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದಂಥ ಭಾವನೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಲಿನ ಭಾಗವನ್ನೇ ನೋಡಿ. ಮೊದಲ ೫ ಸಾಲುಗಳು ಒಂದು metaphysical ಸತ್ಯವನ್ನು ಎಷ್ಟೊಂದು ಸರಳ ಸುಂದರವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಪದ್ಯದ ಬದಲು ಶಬ್ದಗಳು ಬರತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಅನುಭಾವದ ನೆಲೆಯಿಂದ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಪದ್ಯ ಜರ್ರೆಂದು ಜರಿದು ದಿನಚರಿಯ ನುಡಿಗಟ್ಟಿಗೆ ದಕ್ಕುತ್ತದೆ. ನಾನು emphasise ಮಾಡಿರುವ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ನೋಡಿ. ನಿಮಗೂ ಹೀಗನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲವೇ? ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಓದುವವರಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ: ನಿಮಗೂ ಇಂಥ ಅನುಭವಗಳಾಗುತ್ತವೆಯೇ? ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೀರಾ? ಹಾಗೆಯೇ ಪದ್ಯ ಬರೆಯುವವರೇ: ನಿಮ್ಮ ಶಬ್ದಗಳು ನಿಮ್ಮ ಪದ್ಯಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಗಾಲು ಒಡ್ಡುತ್ತಿವೆ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದಾ ಯಾವಾಗಾದರೂ?

***

ಇದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನನ್ನ ಇನ್ನೊಂದು ಅನುಭವವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ಪಿ ಬಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಹಾಡಿದ ’ಬೆಟ್ಟದ ಹುಲಿ’ ಚಿತ್ರದ ’ಆಡುತಿರುವ ಮೋಡಗಳೆ..’ ಹಾಡು ಗೊತ್ತಲ್ಲ? ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಡು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸರಿಯಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ನಾನು ಗಮನವಿಟ್ಟು ಪೂರ್ತಿ ಹಾಡು ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆಯೇ ಒಮ್ಮೆ ಯಾವಾಗಲೋ ಅದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ’ಆಡುತಿರುವ ಮೋಡಗಳೆ, ಹಾಡುತಿರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳೆ, [ಒಂದು ಸಾಲು ಮರೆತಿದೆ], ನಿಮ್ಮ ಭಾಗ್ಯ ನಮಗಿಲ್ಲ… ಒ ಹೊ ಹೋ …,” ಎಂದೆಲ್ಲ ಶುರುವಾಗುವ ಹಾಡು ಒಮ್ಮಿಂದೊಮ್ಮೆಲೆ ಈ ಕ್ರೂರ ಜಗತ್ತಿನ ದಿನನಿತ್ಯದ ಆಗುಹೋಗುಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ನಾನು ಒಮ್ಮಿಂದೊಮ್ಮೆಲೆ ನಗತೊಡಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದ ತಂದೆ, “ಯಾಕೋ? ಏನಾತು?” ಎಂದರು. ನಾನು,” ಈ ಹಾಡು ಈ ಪರಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅದ ಅಂತ ನನಗ ಗೊತ್ತೇ ಇರಲಿಲ್ಲ,” ಎಂದೆ. ರಮ್ಯವಾಗಿ ಲಲಲಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಡು ಒಮ್ಮಿಂದೊಮ್ಮೆಲೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡತೊಡಗಿದ್ದು ನನಗೆ ಚೋದ್ಯವೆನ್ನಿಸಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಆ ಹಾಡನ್ನು ನೆನೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.

***

ಕೊನೆಮಾತು: ಆ website ಒಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗವೇ ಇಲ್ಲ. ಪದ್ಯವೋದುವವರು, ಒಳ್ಳೆಯ ದನಿಯಿರುವವರು — ಅದೆಲ್ಲಾ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ, ಉತ್ಸಾಹಿಗಳು — ನಿಮಗಿಷ್ಟದ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು record ಮಾಡಿ ಅವರಿಗೆ ಕಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ನೋಡಿ. ನಾನೂ ಮಾಡಿದರಾಯಿತು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. (ಆದರೆ ನನ್ನದಿದ್ದದ್ದೇ. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಿರುತ್ತೇನೆ…)